Wystawa planszowa poświęcona twórczości rzeźbiarskiej Michaela Klahra Starszego. Na ekspozycji można zobaczyć fotografie Ołtarza z muzykującymi aniołami będącego pierwotne wyposażeniem krosnowickiej kaplicy pałacowej oraz Prospektu organowego w kościele Wniebowzięcia NMP w Kłodzku.
Michał Klahr Starszy, Ołtarz z muzykującymi aniołami
drewno niepolichromowane, rzeźbienie, wys. 532 cm; szer. 314 cm; gł. 180 cm
Najokazalszy zabytek znajdujący się w kaplicy pw. św. Michała w Zamku Pieskowa Skała – oddziale Zamku Królewskiego na Wawelu. Jego zasadniczym elementem jest bogata kompozycja rzeźbiarska, przedstawiająca muzykujące anioły wraz z centralnie usytuowaną, utworzoną z obłoków i promieni glorią. Całość zwieńczona jest Trójcą Świętą w otoczeniu główek putt i kłębów chmur.
Dzięki odnalezieniu w 2021 roku archiwalnego zdjęcia, ołtarz zidentyfikowano jako pochodzący z Krosnowic. Stanowił pierwotne wyposażenie krosnowickiej kaplicy pałacowej (1729-1730), skąd w 1954 roku lub niedługo później, przewieziono go na Wawel. Zrekonstruowana historia i analiza wskazują na to, że powstał ok. 1725 roku i należy go przypisać Michałowi Klahrowi Starszemu (1693-1742), wybitnemu barokowemu rzeźbiarzowi działającemu na Ziemi Kłodzkiej. Artysta ten łączył wpływy sztuki praskiej i lokalnych ośrodków, przez co stworzył własną, oryginalną formę. Związki Michała Klahra Starszego z Krosnowicami są niezwykle trwałe, jego autorstwa są również dwa ołtarze boczne znajdujące się w kościele parafialnym: ołtarz Trójcy Św. i św. Wawrzyńca.
Joanna Sędziwy, kustosz, kurator zbiorów rzeźby Zamek Królewski na Wawelu
Foto: Tomasz Śliwiński, 2024 r., własność: Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki
Michał Klahr Starszy, Prospekt organowy w kościele Wniebowzięcia NMP w Kłodzku
datowany na lata 1722-1724, drewno lipowe, rzeźba pełnoplastyczna, zaprawa kredowo-klejowa, warstwy malarskie, polichromia: biała warstwa malarska, detale stroju i harfy złote. Dekoracja: osiem figur, dwadzieścia sześć putt, dwanaście główek anielskich oraz osiem kapiteli.
W 1725 r. kościół został wyposażony w nowe organy zbudowane przez organmistrza Antoniego Streita, zastępując tym samym wcześniejsze dzieło jezuity Adama Tilla z 1644 r. Szafa organowa została wykonana przez miejskiego stolarza Thomasa Frantza Bergera. Dekorację rzeźbiarską wykonał Michał Klahr Starszy (sygnatura,,M.K. 1723″ na podstawie violi da gamba), a za złocenia malarz Samuel Joseph Schwerck.
Centralną część umieszczonego od zachodu dwudzielnego prospektu organowego stanowi gotyckie okno, od którego kulisowo przechodzą na ściany nawy głównej rytmicznie wysuwające i cofające się rzędy piszczałek, ustawione na wysokim cokole. Rozczłonkowano je spiralnymi i prostymi kolumnami kompozytowymi, ustawionymi na dźwiganym przez putta profilowanym gzymsie i podtrzymującymi odcinki gierowanego belkowania. Skrajne wieże basowe ujmują dwa anioły kariatydy.
Zwieńczenie instrumentu zdobi bogata dekoracja figuralna, na którą składają się patronowie muzyki kościelnej – król Dawid z harfą i św. Cecylia z organami – oraz aniołowie grający na rozmaitych instrumentach. Po stronie południowej umieszczono głównie instrumenty dęte i blaszane, po stronie północnej strunowe. Całość dopełniają liczne putta i główki anielskie. Rzeźbie figuralnej towarzyszy bogata ornamentyka roślinna. Wszystkie rzeźby tworzą popularny w epoce baroku motyw niebiańskiej orkiestry, symbolicznego przedstawienia harmonii rządzącej w Niebie, niebiańskiej liturgii i śpiewu na cześć Boga. Organy uległy uszkodzeniu podczas burzy w roku 1740. Podczas naprawy (ok. 1776 r.) dokonano kilku przeróbek, zmieniając układ dekoracji rzeźbiarskiej, ogólna struktura prospektu nie uległa zmianie.
Obecne organy w kościele ojców jezuitów w Kłodzku wybudowała świdnicka firma Schlag und Söhne w 1876 r.
Klaudia Adamczyk,
Foto: OSP Kłodzko, 2025 r.
